Ông Maslow đã vẽ ra cái tháp nhu cầu
(Hierarchy of Need) của loài người. Đầu tiên là nhu cầu sinh lý và cao nhất là
nhu cầu tự thể hiện (self-actualisation), tức nhu cầu khoe. Ông bà ta nói, tốt
khoe, xấu che. Khoe chỉ diễn ra khi mình có mà xung quanh không óc. Ai cũng đi
xe đạp, mình có chiếc Dream thì phải dựng trước nhà. Ai cũng rách rưới thì khi
có chiếc áo mới, Tony sẽ mặc ra đứng đầu xóm cho cả làng bu lại coi. Xe hơi đắt
đỏ như bây giờ thì nhiều cậu choai choai gọi là “vợ hai”, 4 giờ sáng đã ngủ dậy
lau chùi đứng nhìn vô đó miết. Trong từng giai đoạn thì người ta sẽ khoe khác
nhau, mấy năm sau khi nhìn lại thấy buồn cười không chịu được. Báo chí trong những
năm đầu thập niên 90, phần quảng cáo xí nghiệp nào cũng có ông Giám đốc ngồi
trên bàn làm việc, đeo cà vạt, tay cầm cái điện thoại bàn giả bộ đang gọi điện
thoại. Tony còn giữ cái ảnh lúc 10 tuổi, mang dép nhựa và một tay mở cái tủ lạnh
nhà người bạn để chụp hình, ngồi coi sướng miết cả ngày.
Khi đi nước ngoài, Tony mới thấy mấy
ông Tây cũng khoe dã man. Họ khoe những hầm rượu mấy trăm năm. Họ khoe những cuốn
sách quý họ đọc được trong thư viện. Họ khoe về những vùng đất họ đã đi qua, về
những con người ở xứ sở tít mù nào đó họ đã đến khám chữa bệnh, dạy học hay cứu
trợ. Dân Á thì lại khoe tiền bạc và danh vọng. Trừ Nhật Bản là ít khoe, mấy nước
nghèo mới nổi lên khoe ác chiến lắm. Dân Trung Quốc, Indonesia, Thái Lan,…ở đâu
người ta cũng khoe xe ô tô hiệu Ben Lây (Bentlay), Lé Xệt (Lexus), Lam Bo Ghi Ni
(Lamborghini). Rồi nhiều buổi họp lớp của các bạn học thực chất là dịp gặp nhau
để khoe. Ai có gì khoe nấy, chủ yếu là của cải tài sản hay con cái học trường
điểm, trường chuyên hay một trường danh tiếng nào đó ở bển. Chân dài cộng đại
gia và ra một đám cưới toàn siêu xe là công thức khoe phổ biến.
Hòa trong không khí ấy, tối qua
Tony thức cả đêm để quyết định khoe gì. Biệt thự chăng? Xe hơi chăng? Thường
quá. Hay khoe cái quần lót 2 tỷ? Cũng thường quá. Thôi mình khoe bằng cấp đi,
những tấm bằng mà mình đã sưu tập, mua bán, năn nỉ, đạo văn, quay cóp, tức hẻm
có các liêm sỉ nào mà mình không từ bỏ để có nó.
Thế là cả đêm, Tony thực hiện chiến
dịch truy tìm bằng cấp. Đầu tiên là bằng bé ngoan, rồi bằng Tiểu học, bằng Cấp
hai, Cấp ba, Đại học, Thạc sĩ, Tiến sĩ ồ ạt được lau bụi ép nhựa, ngày mai sẽ
photo dán đầy nhà, đầy công ty, tặng các đối tác. Trường cấp ba bình thường sẽ
được sửa thành trường chuyên gì nghen. Bằng Đại học Tại chức chuyên tu liên
thông sẽ sửa thành hệ chính quy tập trung dài hạn, lớp Cử nhân tài năng. Cũng đừng
có nói nước ta không ai là doanh nhân nhé vì Tony đã nộp mấy triệu đăng ký vào
câu lạc bộ doanh nhân rồi. À, còn có bằng lái xe nữa chớ.
Đang hí hửng “chương trình khoe xin
được phép tiếp tục” thì đọc tin sét đánh. Người ta nói mày học vậy thì có giàu
có là bình thường. Phải ngược lại. Không học gì mà làm được người ta mới nể.
Bèn đốt hết bằng cấp. Lý lịch cuối
cùng của Tony: lớp 3 nghỉ học ở nhà chăn trâu, chăn được hai năm thì đi ở đợ,
hai năm sau bị chủ nhà quánh dữ quá, sợ bị quánh chết nên đi lên Sài Gòn bốc
vác, được mấy năm thì bốc không nổi nữa nên đi biên giới Lạng Sơn làm đấm bóp,
sau đó đi Mỹ diện con nai (con lai), thành Việt Kiều. Về nước mở hãng phân Phượng
Tím, chuẩn bị mua lại chợ Bến Thành sơn sửa lại thành Trung tâm thương mại Tony
Plaza chỉ để bán phân và cả mắm giải trí cho vui. Nói thêm, Phượng Tím là tập
đoàn đa quốc gia khổng lồ có tới hai nhân viên, trình độ như chủ. Trụ sở đặt
đâu ta? Thôi quận 1 đi cho nó trung tâm.
Lao tâm khổ trí, vật vã mãi chỉ để
người đời nó nể, để được nổi tiếng chút thôi mà. Nể giùm tui cái.
 của loài người. Đầu tiên là nhu cầu sinh lý và cao nhất là nhu cầu tự thể hiện...){kind=link}